แนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับความฉลาดทางอารมณ์

การประเมินความฉลาดทางอารมณ์และประสิทธิภาพของอารมณ์

  ความหมายของความฉลาดทางอารมณ์

   องค์ประกอบของความฉลาดทางอารมณ์

  ความสำคัญของความฉลาดทางอารมณ์

  การประเมินความฉลาดทางอารมณ์และประสิทธิภาพของอารมณ์

   การพัฒนาความฉลาดทางอารมณ์

หน้าหลักสืบค้น

            มีการศึกษาและพัฒนาเครื่องมือในการวัดความฉลาดทางอารมณ์หลากหลายเครื่องมือ  ซึ่งส่วนใหญ่เป็นแบบวัดใหม่ ๆ ที่เริ่มพัฒนาไม่นานนัก จึงยังไม่มีการยอมรับว่ามีคุณสมบัติเป็นแบบทดสอบด้านจิตใจที่มีมาตรฐานได้  เนื่องจากมีการวัดความแม่นยำของเครื่องมือไม่มากนัก  ตัวอย่างของเครื่องมือในการประเมินความฉลาดทางอารมณ์ มีดังนี้
             วีระวัฒน์  ปันนิตามัย  ( 2542,  หน้า  94 - 95) ได้กล่าวถึงเครื่องมือวัดความฉลาดทางอารมณ์  ได้แก่

1. แบบวัดที่ให้รายงานตนเอง (self-report EQ measure)  เช่น
1. Trait meta-mood scale ของสโลเวย์และคณะ(อ้างถึงใน วีระวัฒน์  ปันนิตามัย,  2542,  หน้า  94)  ประกอบด้วยข้อคำถาม  48  ข้อ  3  องค์ประกอบ
1. ความเอาใจใส่ต่ออารมณ์ความรู้สึก
2. ความชัดเจนในการแยกแยะอารมณ์ความรู้สึก
3. การปรับสภาวะอารมณ์
2. Emotional control questionnaire  สร้างโดย Roger และ Najarian (อ้างถึงใน  วีระวัฒน์  ปันนิตามัย,  2542,  หน้า 94)  เป็นแบบประเมินความสามารถในการควบคุมตนเองของผู้ตอบแบบประเมินฉบับย่อประกอบด้วยข้อคำถามจำนวน 32 ข้อ 4  มิติ  ได้แก่
1. การย้ำคิด
2. การยับยั้งชั่งใจ
3. การควบคุมตนเอง
4. การควบคุมความก้าวร้าว
2. แบบทดสอบ  EQ  ตัวอย่างเช่น
1. Baron emotional quotient inventory (Baron EQ-I)  สร้างขึ้นเมื่อปี 1992  เป็นเครื่องมือที่เก่าแก่ที่สุด  สร้างจากการวิเคราะห์องค์ประกอบของมาตราวัด  EQ                 มีองค์ประกอบ  5  หมวด  15  ด้าน  จำนวน  130  ข้อความ  และอีก  3  ข้อ  เป็นข้อตรวจสอบความเที่ยงตรงของการตอบโดยผู้ตอบพิจารณาแต่ละข้อความว่าใช่ตนเอง             ในระดับใน  1- ไม่ใช่ตนเอง  ไปจนถึง  5- เป็นจริง  เกี่ยวกับตนเอง  โดยให้เวลาตอบประมาณ  30-40  นาที แบบทดสอบประกอบด้วย
1. องค์ประกอบภายในตัวบุคคล
2. องค์ประกอบด้านระหว่างบุคคล
3. องค์ประกอบด้านความสามารถในการปรับตัว
4. องค์ประกอบทางภาวะอารมณ์โดยทั่วไป
2. EQ Map  สร้างโดย Cooper and Sawaf (อ้างถึงใน วีระวัฒน์  ปันนิตามัย,  2542,  หน้า  95)  เป็นแบบวัดทักษะทางด้านความฉลาดทางอารมณ์ของผู้บริหาร  โดยให้คิดทบทวนเหตุการณ์ในรอบระยะเวลาที่ผ่านมาว่าคิด  รู้สึกอย่างไร  แบบทดสอบมีองค์ประกอบ  5  หมวด  21  ด้าน  ประกอบด้วยข้อคำถาม  259  ข้อ  ได้แก่
1. ด้านสภาพแวดล้อมในปัจจุบัน
2. ด้านความรอบรู้ด้านสภาวะอารมณ์
3. ด้านสมรรถนะของเชาว์อารมณ์
4. ด้านความเชื่อและค่านิยมด้านเชาว์อารมณ์
5. ด้านผลของเชาว์อารมณ์

            การแปลผลของแบบทดสอบนี้  ยังมีปัญหาเกี่ยวกับตัวแปรทางวัฒนธรรมร่วมกับยังขาดการตรวจสอบความจริงใจ  ความเที่ยงตรงในการตอบของผู้ตอบแบบสอบถาม

1. Emotional competence inventory-ECI  สร้างโดย  Goldman (อ้างถึงใน

วีระวัฒน์  ปันนิตามัย, 2542,  หน้า 95) เป็นการวัดความฉลาดทางอารมณ์เชิงสถานการณ์เพื่อให้ผู้ตอบแบบสอบถามเลือกตอบว่าตนจะแสดงออกเช่นไร  จากตัวเลือก  4 ตัวเลือกซึ่งเป็นแบบประเมินที่พัฒนาจาก Self-assessment questionnaire ของโบยัทซิส  (อ้างถึงใน  วีระวัฒน์  ปันนิตามัย,  2542,  หน้า 95)
กระทรวงสาธารณสุข,  กรมสุขภาพจิต  (2546,  หน้า 6)  การวัดอีคิวเพิ่งเกิดขึ้นเมื่อไม่นานมานี้  ไม่มีแบบมาตรฐานที่แน่นอน  เป็นเพียงการประเมินเพื่อให้ผู้วัดมองเห็นความบกพร่องของความสามารถทางอารมณ์ที่ต้องพัฒนาแก้ไข  กรมสุขภาพจิตได้พัฒนาแบบประเมินความฉลาดทางอารมณ์  โดยประเมินจากความสามารถหลัก  3  ด้าน  คือ  ดี  เก่ง  สุข  ซึ่งแยกเป็นด้านย่อยได้  9  ด้าน  ดังนี้
            ดี

1. ควบคุมอารมณ์และความต้องการของตนเอง
2. เห็นใจผู้อื่น
3. รับผิดชอบ

            เก่ง

1. รู้จักและมีแรงจูงใจในตนเอง
2. ตัดสินใจและแก้ปัญหา
3. มีสัมพันธภาพกับผู้อื่น

            สุข

1. ภูมิใจในตนเอง
2. พึงพอใจในชีวิต
3. มีความสุขสงบ

            จากการศึกษาเครื่องมือประเมินความฉลาดทางอารมณ์ ดังกล่าวข้างต้น  ผู้วิจัย             มีความเห็นว่า  การประเมินความฉลาดทางอารมณ์  มีการประเมินอยู่  3  ด้าน  ได้แก่  การเป็นคนดี  การเป็นคนเก่ง  และเป็นคนที่มีความสุข 

อ้างอิงจาก

วีระวัฒน์  ปันนิตามัย. (2542). เชาวน์อารมณ์ (EQ): ดัชนีวัดความสุข  และ ความสำเร็จ ของชีวิต (พิมพ์ครังที่ 2). กรุงเทพมหานคร: สำนักงานพิมพ์เอ็กซ์เปอร์เน็ต.

กระทรวงสาธารณสุข, กรมสุขภาพจิต. (2546).  สุขภาพจิตไทย พ.ศ. 2545-2546. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์องค์การรับส่งสินค้าและพัสดุภัณฑ์.